Biểu trưng của Cộng đồng Văn hóa – Xã hội ASEAN

Cộng đồng Văn hóa - Xã hội ASEAN (ASCC) là một trong ba trụ cột của Cộng đồng ASEAN, với mục tiêu xây dựng một cộng đồng các dân tộc ASEAN hài hòa, đoàn kết, sống đùm bọc và chia sẻ, hướng tới người dân, chăm lo cho thể chất, phúc lợi, môi trường sống ngày càng tốt hơn của người dân, và tạo dựng một bản sắc chung của khu vực. 

ASCC được thành lập nhằm phát huy hết tiềm năng của các công dân ASEAN. Kế hoạch tổng thể ASCC 2025 đã được các nhà Lãnh đạo ASEAN thông qua tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 27 vào ngày 22 tháng 11 năm 2015 tại Kuala Lumpur, Malaysia.

Hiện nay, ACSS đang nỗ lực hướng tới:

- Một cộng đồng cam kết, tham gia và có trách nhiệm với xã hội vì lợi ích của người dân ASEAN;

- Một cộng đồng hòa nhập, thúc đẩy chất lượng cuộc sống, quyền tiếp cận công bằng với các cơ hội cho tất cả mọi người, thúc đẩy và bảo vệ quyền con người;

- Một cộng đồng bền vững thúc đẩy phát triển xã hội và bảo vệ môi trường;

- Một cộng đồng có khả năng phục hồi với năng lực và khả năng được nâng cao để thích ứng và ứng phó với những tổn thương về kinh tế và xã hội, thiên tai, biến đổi khí hậu và những thách thức mới khác, và;

- Một cộng đồng năng động và hài hòa nhận thức và tự hào về bản sắc, văn hóa và di sản của mình.

Để đạt được điều này, các Quốc gia thành viên đang hợp tác trên nhiều lĩnh vực, bao gồm: Văn hóa và Nghệ thuật, Thông tin và Truyền thông, Giáo dục, Thanh niên, Thể thao, Phúc lợi Xã hội và Phát triển, Giới, Quyền của Phụ nữ và Trẻ em, Phát triển Nông thôn và Xóa đói nghèo, Lao động, Dịch vụ dân sự, Môi trường, Khói mù, Quản lý Thiên tai và Hỗ trợ Nhân đạo và Y tế.

Nhiều vấn đề trong số này, chẳng hạn như phát triển nguồn nhân lực, bảo trợ xã hội, ứng phó với đại dịch, hỗ trợ nhân đạo, việc làm xanh và kinh tế tuần hoàn, có tính chất liên ngành. Để quản lý cả tính gắn kết của trụ cột và tính liên ngành của các vấn đề, hai nền tảng đã được phát triển: (1) Hội đồng ASCC, được hỗ trợ bởi Hội nghị quan chức cấp cao về ASCC (SOCA), và (2) Hội nghị điều phối về ASCC (SOC-COM)

Hội đồng ASCC đảm bảo rằng các quyết định liên quan của Hội nghị cấp cao ASEAN liên quan đến trụ cột ASCC được thực hiện. Hoạt động của Hội đồng ASCC cũng nhằm tăng cường tính nhất quán và chặt chẽ trong các chính sách ASCC và giám sát việc thực hiện Kế hoạch tổng thể ASCC. Hội đồng ASCC họp hai lần một năm, với cuộc họp đầu tiên được tổ chức vào ngày 24 tháng 8 năm 2009.

SOCA hỗ trợ công việc của Hội đồng ASCC. SOCA xác định, xem xét và đưa ra các khuyến nghị cho Hội đồng ASCC về các vấn đề yêu cầu cách tiếp cận liên ngành, đồng thời hỗ trợ sự hợp tác giữa các Cơ quan ngành của ASCC. Ngoài ra, các Nhóm Công tác liên quan để giải quyết các vấn đề cụ thể cũng sẽ được thành lập khi cần thiết.

Một Nhóm Công tác về Văn hóa Phòng ngừa (CoP) đã được thành lập để đảm bảo việc thực hiện Tuyên bố ASEAN về Văn hóa Phòng ngừa (CoP) vì một xã hội hòa bình, hòa nhập, phục hồi, lành mạnh và hài hòa, đã được các nhà Lãnh đạo ASEAN thông qua tại Hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần thứ 31 tại Manila vào ngày 13 tháng 11 năm 2017. Nhóm này thực hiện việc phát triển một kế hoạch hành động của ASEAN nhằm thúc đẩy sáu lực đẩy như trong Tuyên bố, đó là (i) văn hóa hòa bình và hiểu biết liên văn hóa; (ii) văn hóa tôn trọng tất cả mọi người; (iii) văn hóa được quản trị tốt ở tất cả các cấp; (iv) một nền văn hóa có khả năng phục hồi và quan tâm đến môi trường; (v) văn hóa lối sống lành mạnh; và (vi) một nền văn hóa ủng hộ các giá trị của sự tiết chế.

Với tư cách là một hội nghị điều phối, SOC-COM hỗ trợ công việc của SOCA qua việc điều phối các vấn đề liên ngành, đặc biệt ở cấp độ kỹ thuật và vận hành. Hội nghị Điều phối được tổ chức ít nhất một lần một năm. SOC-COM bao gồm sự tham gia của các cơ quan ngành của ASCC, SOCA, Ủy ban đại diện thường trực, các cơ quan ngành liên quan từ các trụ cột Chính trị - An ninh và Kinh tế, các tổ chức ASEAN và Ban Thư ký ASEAN. Các khuyến nghị của SOC-COM được đệ trình lên SOCA. 

Nỗ lực giám sát các công việc được tiến hành theo trụ cột ASCC, cả ở cấp khu vực và cấp quốc gia, để đảm bảo rằng mười tám lĩnh vực kết quả chính trong Kế hoạch tổng thể ASCC 2025 đang cùng được đạt ở các quốc gia thành viên. Khung Kết quả đã được thông qua và việc xây dựng báo cáo cơ sở đang được tiến hành. Đánh giá giữa kỳ các hoạt động được thực hiện trong giai đoạn 2016-2020 đang được thực hiện. Các khóa đào tạo về triển khai các hệ thống giám sát Kế hoạch tổng thể ASCC 2025 được thực hiện như một phần của việc nâng cao năng lực cho các Quốc gia Thành viên ASEAN và Ban Thư ký ASEAN.

ASCC cũng nhận thấy rằng cần phải đưa tiến trình ASEAN đến gần hơn với người dân ở các quốc gia nhằm thực hiện đầy đủ mục tiêu lấy người dân làm trung tâm. Để đạt được điều này, Bộ phận ASCC đang xuất bản một tạp chí hàng tháng tập trung vào những công việc của trụ cột. Tạp chí ASCC nhằm mục đích trở thành một diễn đàn nơi giới thiệu các vấn đề chính có tầm quan trọng đối với người dân ASEAN. Nó cũng nhằm mục đích cung cấp cái nhìn sâu sắc hơn về các hoạt động của ASEAN, tập trung vào việc xây dựng kỹ năng và phát triển ý thức cộng đồng trong ASEAN. Số đầu tiên của tạp chí, được gọi là "ASEAN" được sản xuất vào tháng 5 năm 2020. Ngoài các số tạp chí hàng tháng, các số đặc biệt tập trung vào các chủ đề được lựa chon cũng đã được xuất bản.

Bất chấp những bất ổn và thách thức do sự bùng phát COVID-19 gây ra, ASCC luôn nỗ lực vượt lên trong việc giải quyết các tác động kinh tế - xã hội của đại dịch và xác định các cơ hội để hồi sinh khu vực ASEAN sau đại dịch.

(Lê Quốc Thịnh – lược dịch từ Cổng thông tin điện tử của tổ chức ASEAN)