Đến thời điểm ngày 8-6, nước Mỹ có hơn 2 triệu ca nhiễm bệnh trong đó hơn 112.000 ca tử vong. Đường cong phản ánh số ca nhiễm bệnh theo thời gian vẫn chưa đi ngang và số lượt người nhiễm bệnh mới mỗi ngày vẫn từ 20.000-30.000 người. Tại sao người đân Mỹ không chấp nhận gia hạn tình trạng khẩn cấp cho đến khi dịch Covid-19 thực sự được kiểm soát? Và tại sao Mỹ không thể thực hiện các biện pháp cách ly mạnh mẽ như các quốc gia châu Á Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc... đã thực hiện. Thực tế, các quyết định trên sẽ phải cân nhắc rất nhiều đến sự khác biệt đáng kể trong cấu trúc kinh tế - xã hội đặc thù ở mỗi quốc gia. Giải pháp cho quốc này không hẳn phù hợp với quốc gia khác.

Các cuộc biểu tình chống phong tỏa trên khắp nước Mỹ.

TỶ LỆ TIẾT KIỆM THẤP

Tÿ lệ tiết kiệm trên GDP thể hiện trung bình một hộ gia đình sẽ tiết kiệm bao nhiêu phần trăm thu nhập tạo ra trong năm. Tỷ lệ tiết kiệm của người đân Mỹ thấp hơn nhiều so với các khu vực liên minh châu Âu và đặc biệt là các quốc gia châu Á. Tỷ lệ tiết kiệm càng cao càng thể hiện được nguồn tài chính dư giả, đặc biệt có thể trang trải được với những khó khăn tài chính khi nguồn thu nhập bị sụt giảm trong đợt dịch bệnh vừa qua. Nếu dịch bệnh kéo dài thì khả năng chịu đựng của hộ gia đình châu Á sẽ tốt hơn so với khả năng chịu đựng của các hộ gia đình Mỹ.

TỶ LỆ NỢ TIÊU DÙNG CAO

Xã hội Mỹ được mệnh danh là xã hội nợ tiêu dùng. Tỷ lệ nợ hộ gia đình/GDP của Mỹ cao hơn hẳn so với các quốc gia khác. Phần lớn người dân Mỹ sẽ chỉ tiêu dưới hình thức tiêu dùng trước, sau đó mới thanh toán các khoản nợ từ nguồn thu nhập có được trong tương lai. Một người dân Mỹ gánh rất nhiều các khoản nợ,từ các khoản nợ thế chấp nhà, nợ vay mua xe ô tô và đến cả những khoản nợ vay cho học tập. Các khoản nợ đó sẽ được thanh toán thông qua thu nhập của họ khi đi làm. Đồng nghĩa với việc nếu không đi làm được thì khả năng trả các khoản nợ tiêu dùng đó sẽ bị ảnh hưởng nặng nề.

CHI PHÍ CỐ ĐỊNH CỦA HỘ GIA ĐÌNH MỸ CHIẾM TỶ LỆ LỚN

Không giống các quốc gia đang phát triển như Việt Nam, người Mỹ không dành phần lớn chỉ tiêu cho thực phẩm. Phần lớn thu nhập sẽ dùng chỉ tiêu cho dịch vụ, cho các khoản nợ mua nhà, mua xe và đặc biệt chỉ trả bảo hiểm. Xã hội Mỹ rất coi trọng vấn đề bảo hiểm y tế cho cá nhân, đo đó các hộ gia đình sẽ dành ra một khoản thu nhập đáng kể để thanh toán tiền bảo hiếm định kỳ bao gồm cả bảo hiểm bắc buộc bảo hiểm tự nguyện.

Dựa trên cơ cấu chi tiêu người dân Mỹ, phần lớn tất cả chi tiêu là cố định nên khi thu nhập sụt giảm thì phần lớn chi phí này vẫn phát sinh định kỳ. Do đó, nguồn tiền dự trữ ít ỏi của người Mỹ sẽ nhanh chóng cạn kiệt nếu như phải ở nhà không đi làm trong vài tháng. Đối với người lao động nhập cư, làm công việc tay chân sẽ không có những hợp đồng dài hạn và thu nhập chủ yếu tính toán đựa trên số giờ làm. Nếu như các cơ sở kinh doanh đóng cửa thì người lao động sẽ mất đi hoàn toàn thu nhập. Chưa kế, họ không có được phúc lợi phù hợp hay chỉ trả bảo hiểm y tế và thậm chí là không đủ điều kiện để nhận viện trợ liên bang. Đối với những người lao động có hợp đồng rõ ràng thì vấn đề của họ là việc gánh vác những khoản nợ tiêu dùng lớn, bởi thu nhập là nguồn thanh toán định kỳ và các khoản nợ đa phần là dài hạn.

Những đặc điểm trên giải thích lý do vì sao dù đang trong tình huống tất rủi ro nhưng người dân Mỹ vẫn sẵn sàng biểu tình để chính phủ mở cửa nền kinh tế. Họ đã mất đi con đường kiếm sống và thà chết vì dịch bệnh còn hơn chết vì đói.

Mỗi quốc gia đều dựa trên những đặc điểm trong cấu trúc nền kinh tế và xã hội để đưa ra những quyết định lý trí trong diễn biến phức tạp của dịch Covid-19 toàn cầu. Chính những đặc thù riêng trong cấu trúc kinh tế và xã bội đã khiến việc đưa ra giải pháp chống dịch của Mỹ khó khăn hơn nhiều với các quốc gia khác.

Quang Vinh